Jak prawidłowo myć zęby – poradnik higieny jamy ustnej
Jak myć zęby? Należałoby zapytać raczej, jak właściwie dbać o higienę jamy ustnej, bo ten proces obejmuje nie tylko mycie zębów. Myjemy zęby, a często zapominamy o dziąsłach czy języku. Czyszczenie jamy ustnej obejmuje kilka kroków, które opisaliśmy poniżej.
Krok pierwszy – nitkowanie zębów
Nić dentystyczna pozwala usunąć zalegające pomiędzy zębami resztki jedzenia i płytkę bakteryjną jeszcze przed szczotkowaniem.
Jak czyścić zęby nicią dentystyczną? Utnij kawałek nici, owiń nią opuszki palców wskazujących na obu dłoniach, a nitkę wsuń między zęby. Następnie delikatnie poruszaj nią na boki, by wyczyść przestrzenie między zębami – nitka powinna owijać podstawy sąsiadujących ze sobą zębów. Przy czyszczeniu uzębienia u góry, nitkę wyciągaj do dołu, a przy zębach dolnych – do góry.
Jeśli nie chcesz używać klasycznej nici dentystycznej, możesz też wypróbować irygator do czyszczenia zębów pod ciśnieniem, flossery lub szczoteczki międzyzębowe – pozwolą one równie skutecznie jak nić wyczyścić przestrzenie pomiędzy zębami niedostępne dla żadnej szczoteczki i zapobiec tworzeniu się ognisk próchnicy na styku zębów.
Krok drugi – szczotkowanie zębów
Po nitkowaniu pora na mycie zębów szczoteczką. Temu etapowi zdecydowanie warto poświęcić szczególną uwagę.
Jak szczotkować zęby? Prawidłowe mycie zębów rozpocznij od wyszczotkowania ich zewnętrznych powierzchni mając zaciśniętą szczękę.Potem rozchyl szczękę, przechodząc do powierzchni żujących oraz powierzchni językowych zębów przednich, a następnie trzonowców. Na koniec należy szczotkować zęby wzdłuż linii dziąseł. Jeśli chodzi o techniki szczotkowania zębów, to wyróżnia się okrężną i wymiatającą.
Okrężna zakłada czyszczenie zębów poprzez ustawienie główki szczoteczki prostopadle i wykonywanie okrężnych ruchów. Zaś przy wymiatającej główka szczotki powinna być pod kątem 45 stopni do zębów i należy wykonywać ruchy okrężne przy dziąsłach oraz ruchy wymiatające od dołu do góry i od góry do dołu.
Jeśli masz trudności z czyszczeniem zębów albo wciąż osiągasz niezadowalające rezultaty, zapytaj o metody szczotkowania zębów higienistkę lub stomatologa. Być może w Twoim przypadku lepszym wyborem będzie metoda szczotkowania roll, metoda Bass’a lub metoda Fones’a.
Krok trzeci – mycie języka
Język można umyć szczoteczką do zębów lub specjalną skrobaczką, która pozwala usunąć z niego większość groźnych bakterii. Czynność ta usuwa także nieprzyjemny zapach z ust.
Język myj wykonując delikatne, koliste ruchy szczoteczką. Jeśli używasz specjalnego skrobaka, przeciągnij nim kilka razy od nasady języka do jego końca (nigdy odwrotnie!).
Krok czwarty – wyplucie nadmiaru pasty do zębów
Na samym końcu czas na wyplucie mieszanki pasty i śliny oraz ewentualne przepłukanie jamy ustnej. No właśnie – ewentualne. Zdania co do konieczności wykonania tej czynności są podzielone.
Czy płukać zęby po myciu? Wielu stomatologów tego nie zaleca – płucząc intensywnie jamę ustną pozbywamy się z powierzchni zębów dobroczynnych składników pasty, w tym fluoru. Niektórzy specjaliści proponują odczekanie minimum 1-2 minut przed wypłukaniem ust. Inni idą o krok dalej i rekomendują ograniczenie się do wyplucia pozostałości pasty, by jej cenne składniki jak najdłużej pozostały na zębach.
Szczotkowanie zębów – jak długo myć zęby?
Instrukcja mycia zębów wskazuje, jak prawidłowo myć zęby oraz pozostałą część jamy ustnej, jednak nie mówi nic o czasie szczotkowania.
Ile powinno się myć zęby? Zakłada się, że nie krócej niż 2 minuty, poświęcając ok. 30 sekund na każdą ćwiartkę zębów. Czas dokładnego szczotkowania będzie zależał od stosowanej techniki i rodzaju szczoteczki, dlatego po czyszczeniu warto przesunąć po zębach językiem i sprawdzić, czy są gładkie. W ten sposób przekonamy się, czy zostały one dokładnie umyte. Możemy też po zalecanych 2 minutach użyć preparatu wybarwiającego płytkę nazębną wskazującego miejsca, gdzie należy dokładniej umyć zęby.
Jak często myć zęby?
Mycie zębów jest podstawową czynnością higieniczną zapewniającą zdrowie zębów i całej jamy ustnej. Najczęściej zaleca się szczotkowanie zębów 2 razy dziennie po 2 minuty. Szczególne znaczenie ma szczotkowanie wieczorne, po ostatnim posiłku – usuwamy wtedy nagromadzone w jamie ustnej resztki jedzenia, w tym cukry stanowiące pożywkę dla próchnicotwórczych bakterii. Pozostawione na zębach zabrudzenia w połączeniu ze zmniejszonym wydzielaniem śliny nocy mogą w krótkim czasie doprowadzić do demineralizacji szkliwa, a stąd już prosta droga do poważniejszych ubytków.
Kiedy lepiej czyścić zęby: przed czy po śniadaniu?
Mycie zębów przed śniadaniem pozwala usunąć bakterie nagromadzone w nocy, ale po śniadaniu także warto umyć zęby. Najlepiej zatem umyć i przed i po, a jeśli nie starcza czasu, to lepiej wybrać opcję mycia zębów po śniadaniu, by resztki jedzenia nie zalegały do obiadu.
Jak nauczyć dziecko myć zęby?
Nauka prawidłowej higieny jamy ustnej powinna rozpocząć się już w okresie niemowlęctwa – to wtedy wyrabiamy dziecku nawyk codziennego mycia zębów. Maluchy dobrze uczą się też przez obserwację dorosłych, dlatego warto przy okazji czyszczenia swoich zębów pokazywać dziecku prawidłową technikę, a także zachęcać do wspólnego szczotkowania.
Jak zachęcić dziecko do mycia zębów? Kiedy dziecko nie chce myć zębów, przydatne będą ciekawe akcesoria, które maluch polubi – np. szczoteczka z ulubionym bohaterem bajki, kolorowa, świecąca lub odliczająca czas mycia. Na rynku są nawet szczoteczki, które grają melodię w czasie, gdy dziecko myje zęby lub łączą się z aplikacją mobilną, w której dziecko zbiera wirtualne nagrody. Do tego warto dokupić kubeczek do płukania jamy ustnej oraz oczywiście pastę – o neutralnym smaku i zapachu, by nie drażniła dziecka.
Jak myć zęby niemowlakowi?
Wielu rodziców zastanawia się jak i od kiedy myć zęby dziecku. Możemy zacząć dbać o higienę jego jamy ustnej już od urodzenia, przecierając raz dziennie wały dziąsłowe wilgotnym gazikiem lub wacikiem. W momencie ukazania się pierwszego ząbka wprowadzamy pastę dla dzieci z 1000 ppm fluoru. Nakładamy ją na szczoteczkę dla niemowląt w ilości odpowiadającej ziarnku ryżu i rozpoczynamy dokładne mycie pierwszych ząbków i dziąseł.
Zamiast pierwszej szczoteczki możemy używać silikonowej nakładki na palec do mycia zębów, która dodatkowo będzie masowała dziąsła malucha i przyniesie nieco ulgi w trakcie ząbkowania.
Prawidłowe mycie zębów przy paradontozie
Krwawienie dziąseł, nadwrażliwość zębów i obniżone dziąsła mogą sprawiać, że szczotkowanie zębów staje się nieprzyjemne i bardzo utrudnione. Większość z tych objawów występuje m.in. przy paradontozie i odsłoniętych szyjkach zębowych.
Jak szczotkować zęby przy paradontozie? Bardzo dokładnie, tak by dobrze oczyścić uzębienie z płytki nazębnej.
Krwawiące dziąsła nie oznaczają, że myje się zęby źle i zbyt mocno dociska szczoteczkę, ale że robi się to mało dokładnie. Krwawienie oznacza stan zapalny dziąseł, który wymaga stosowania precyzyjnych zabiegów higienicznych nie tylko w domu, ale też w gabinecie stomatologicznym. Warto przeprowadzić wtedy zabieg higienizacji, czyli profesjonalne czyszczenie zębów u dentysty, który usunie kamień nazębny. Przy okazji można zapytać specjalistę jak prawidłowo szczotkować zęby w przypadku występowania jakichkolwiek problemów w jamie ustnej.
Jaką szczoteczkę wybrać przy paradontozie? Wskazana szczoteczka to średnio twarda, bo twarda może zranić i podrażnić dziąsła, a miękka nie domyje zębów wystarczająco dokładnie.
Jak myć zęby z aparatem ortodontycznym?
Stały aparat ortodontyczny znacznie utrudnia zachowanie codziennej higieny jamy ustnej, dlatego jego posiadacze muszą przeznaczyć na szczotkowanie znacznie więcej czasu, niż zalecane 2 minuty. Co więcej, należy myć zęby po każdym posiłku nie dopuszczając do zalegania na nich resztek jedzenia.
Technika samego szczotkowania jest zbliżona do tej zalecanej pozostałym użytkownikom szczoteczek manualnych. Najpierw należy oczyścić ruchami wymiatającymi wszystkie powierzchnie zębów bez aparatu, a następnie te z przyklejonymi zamkami.
W dalszej kolejności przechodzimy do precyzyjnego mycia w okolicach elementów aparatu – służą do tego: szczoteczka do czyszczenia między zębami oraz specjalna ortodontyczna nitka do zębów. Przemyślana konstrukcja umożliwia łatwe wsunięcie ich pod łuki i w przestrzenie międzyzębowe w celu usunięcia zalegającej tam płytki bakteryjnej. Dobrą alternatywą dla osób z aparatem ortodontycznym jest też irygator do czyszczenia zębów, który w połączeniu ze szczoteczką do aparatu stałego zapewnia kompleksową pielęgnację jamy ustnej osób w trakcie leczenia ortodontycznego.
Jaka szczoteczka do zębów z aparatem ortodontycznym?
Dobra szczoteczka do zębów z aparatem ortodontycznym powinna mieć miękkie włosie w kształcie litery V – takie włókna dopasowują się do kształtu aparatu i skutecznie czyszczą trudno dostępne miejsca. Warto zaopatrzyć się również w jednopęczkową szczoteczkę do czyszczenia zębów, która ułatwi precyzyjne szczotkowanie zakamarków.
Sprzymierzeńcem osób z aparatem będą szczotki międzyzębowe (wyciorki do zębów) umożliwiające dokładne umycie zębów pod metalowymi łukami.
Zobacz też:
Jaką manualną szczoteczkę do zębów wybrać?
Wybierając manualną szczoteczkę do czyszczenia zębów warto zwrócić uwagę na kilka parametrów i dopasować je do swoich potrzeb:
- wielkość główki – większa główka umożliwi szybsze wyczyszczenie zębów, za to mniejsza będzie bardziej precyzyjna i łatwiej dotrze do wszystkich powierzchni trzonowców
- miękkość włosia – średnio twarde włosie przeznaczone jest dla osób bez poważniejszych schorzeń jamy ustnej. Twarde włosie będzie korzystne dla osób ze skłonnością do odkładania się osadu i kamienia na zębach, w tym dla palaczy oraz koneserów kawy i czarnej herbaty. Miękkie sprawdzi się lepiej w przypadku chorób przyzębia, nadwrażliwości, kwasowej erozji szkliwa oraz po zabiegach chirurgicznych w jamie ustnej
- długość włosia szczoteczki – przyjmuje się, że włókna szczoteczki o różnej długości skuteczniej czyszczą przestrzenie międzyzębowe i okolice linii dziąseł, a równe włosie lepiej usuwa zanieczyszczenia z pozostałych powierzchni zębów
- ułożenie kępek włosia – im gęstsze tym skuteczniej szczoteczka oczyści zęby
- kształt rączki – powinien umożliwiać wygodne trzymanie szczoteczki i operowanie nią w ustach. Pomocne są gumowe wstawki i wypustki zapobiegające ślizganiu się szczoteczki.
Jak umyć zęby bez szczoteczki – czyszczenie zębów poza domem
To raczej trudne – w awaryjnych sytuacjach można użyć wykałaczki do zębów czy nici dentystycznych, a także wypłukać jamę ustną płukanką lub wodą. Warto wykorzystać irygator do jamy ustnej, jeśli akurat mamy go pod ręką, a w ostateczności sięgnąć po gumę do życia bez cukru.
Istnieje też kilka metod, które zupełnie się nie sprawdzą jako alternatywa dla szczoteczki manualnej:
- ssanie oleju kokosowego
- płukanie ust olejem słonecznikowym
- patyczki do czyszczenia zębów.
Jak często należy wymieniać szczoteczkę do zębów?
Prawidłowe szczotkowanie zębówto jedno, ale duże znaczenie ma także jakość szczoteczki do zębów. Chodzi głównie o to, by była nie zbyt mocno zużyta. Szczoteczkę należy wymieniać minimum co 3 miesiące. Mało kto to robi, często używając nawet latami jednej szczoteczki manualnej, która nie zachowuje już swoich właściwości i jest pełna drobnoustrojów.
Wspomniane 3 miesiące to maksymalny czas żywotności manualnej szczoteczki do zębów. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy trzeba wcześniej wymienić ją na nową.
Szczoteczkę należy wymieniać częściej:
- jeśli zauważymy, że jej włókna zaczynają się odkształcać
- przy częstszym lub dłuższym szczotkowaniu niż 2 razy dziennie po 2 minuty
- podczas noszenia aparatu ortodontycznego, kiedy szczotkujemy zęby po każdym posiłku i przez dłuższy czas.
Warto też wymienić szczoteczkę po każdej infekcji oraz tuż po wyleczeniu ubytków w zębach, by pozostałe na niej chorobotwórcze bakterie bytujące w ślinie nie wniknęły ponownie do organizmu.
Najlepsza pasta do zębów – jak ją wybrać?
Dobre pasty do zębów dla dorosłych powinny zawierać fluor (maksymalnie 1500 ppm) – wpływa on korzystnie na zdrowie zębów zapobiegając próchnicy i dbając o odpowiednią mineralizację szkliwa. Rodzaj pasty do zębów należy zawsze dobierać do potrzeb jamy ustnej oraz do efektu, który chcemy dzięki niej osiągnąć.
Na co jeszcze zwrócić uwagę wybierając najlepszą pastę do zębów?
- rodzaj pasty, np. antybakteryjna, przeciwpróchnicza, wybielająca, łagodząca nadwrażliwość, dla palaczy czy pasta na odsłonięte szyjki zębowe
- współczynnik ścieralności RDA – do codziennego użytku najlepsze są pasty o indeksie RDA ok. 70-100; współczynnik ten dla wrażliwych zębów powinien wynosić ok. 40, a dla palaczy powyżej 100
- dodatek substancji wzmacniających zęby, wyciągów ziołowych, trioksolanu zapobiegającego powstawaniu płytki nazębnej, przeciwbakteryjnej chlorheksydyny lub wybielającego węgla aktywnego.
Osoby, które często myją zęby i przez to obawiają się nadmiernego spożycia fluoru mogą równolegle korzystać z 2 rodzajów past: do porannego i wieczornego szczotkowania najlepsza będzie pasta z fluorem, a przez pozostałą część dnia – pasta bez fluoru.
Alternatywą dla pasty do zębów są:
- proszek do mycia zębów – nanosi się go na wilgotną szczoteczkę i czyści zęby w taki sam sposób jak przy użyciu pasty
- tabletki do mycia zębów – należy je rozgryźć, zmieszać ze śliną, a powstała mieszanką wyszczotkować zęby.
Warto, podobnie jak w przypadku pasty, wybierać produkty z odpowiednią zawartością fluoru i obserwować skuteczność szczotkowania zębów z ich pomocą.
Zobacz też:
