Co to jest fluoryzacja?
Fluoryzacja polega na nałożeniu na zęby specjalnego preparatu bogatego we fluor. Ten pierwiastek w bezpośrednim kontakcie z uzębieniem bardzo korzystnie działa na szkliwo, zmniejsza osadzanie się kamienia nazębnego oraz usprawnia proces remineralizacji szkliwa.
Fluoryzacja służy profilaktyce próchnicy i chroni przed demineralizacją szkliwa – szacuje się, że odpowiednio stosowane lakiery fluorkowe zmniejszają ryzyko jej wystąpienia na zębach mlecznych o 33%, a na stałych aż o 46%.
Czy fluor jest szkodliwy?
Fluor w zbyt wysokich dawkach może być bardzo toksyczny, ale odpowiednio aplikowany działa wzmacniająco na zęby i kości. Niedobór tego pierwiastka może prowadzić do chorób szkieletu oraz uzębienia.
Co ciekawe, fluor dostaje się do naszego organizmu również wraz ze spożywanym pokarmem oraz pitną wodą. Produkty bogate w ten pierwiastek chemiczny to np. rośliny strączkowe, ryby, orzechy czy nabiał.
Fluor znajdziemy także w wielu środkach do higieny jamy ustnej np. w pastach do zębów, w płynach do płukania jamy ustnej czy w niciach dentystycznych. Oczywiście te produkty zawierają niewielkie ilości tego pierwiastka i jeśli nie zostaną połknięte, to na pewno nie będą szkodliwe dla organizmu.
Czy fluoryzacja jest szkodliwa? Jeśli zostanie przeprowadzona w odpowiedni sposób to nie. Dlatego kładzie się szczególny nacisk na wykonywanie tego zabiegu jedynie pod kontrolą doświadczonej osoby.
Czy fluoryzacja jest zdrowa? Jeżeli będzie przeprowadzona w odpowiedni sposób i we właściwych warunkach to na pewno wzmocni szkliwo naszych zębów.
Jak przebiega fluoryzacja zębów u dzieci?
Zabieg fluoryzacji zębów w gabinecie stomatologicznym przeprowadza się przy pomocy:
- naniesienia na zęby specjalnego żelu do fluoryzacji
- zastosowania pianki do fluoryzacji
- użycia lakieru z wysokim stężeniem fluoru.
Nanoszenie preparatu na powierzchnię zębów to fluoryzacja kontaktowa lub egzogenna. Cała procedura jest bezbolesna, ale najlepiej wykonywać ją właśnie w gabinecie dentystycznym. Dla własnego bezpieczeństwa nie próbujmy robić domowej fluoryzacji!
Fluoryzacja krok po kroku:
- Pierwszą rzeczą, jaką powinien zrobić stomatolog, jest dokładne wyczyszczenie zębów ze wszystkich zanieczyszczeń, które mogły zgromadzić się w jamie ustnej podczas całego dnia. Zwykle robi się to przy użyciu specjalnej, obrotowej szczoteczki.
- Teraz można już pokryć zęby wybranym preparatem z fluorem. Kiedy dentysta nałoży na nasze szkliwo fluor, zacznie on reagować z hydroksyapatytem występującym w tkance zębów. Efektem tego będzie powstanie związku nazywanego fluorohydroksyapatytem, który wzmocni nasze zęby i uodporni je na działanie próchnicy hamując rozwój bakterii próchnicotwórczych.
Czasami podczas fluoryzacji spotkamy się z fluorową pianką nakładaną na zęby np. za pomocą specjalnych łyżek, którą po upływie kilku minut należy wypluć. Innym sposobem jest jonoforeza fluorkowa, czyli wprowadzenie fluoru w szkliwo zębów za pomocą prądu o niskim natężeniu.
Często stosowaną metodą fluoryzacji jest lakierowanie zębów u dziecka, czyli naniesienie na ich powierzchnię specjalnego preparatu z wysoką zawartością fluoru. Lakier tworzy na powierzchni szkliwa barierę ochronną, która po pewnym czasie zaczyna uwalniać fluor.
Zalecenia po fluoryzacji
Po zabiegu fluoryzacji na powierzchni zębów pozostaje warstwa preparatu z fluorem. Usunięcie jej po zbyt krótkim czasie mogłoby zniweczyć korzystny efekt, dlatego należy ściśle przestrzegać zaleceń stomatologa co do jedzenia, picia oraz szczotkowania zębów w pierwszych godzinach po opuszczeniu gabinetu.
Czy można myć zęby po fluoryzacji? Po fluoryzacji nie zaleca się myć zębów przez minimum 12 godzin. Należy również powstrzymać się od jedzenia i picia (przynajmniej 2 godziny).
Czy po fluoryzacji konieczna jest biała dieta? Nie, jeśli wykonywany był sam zabieg fluoryzacji. W przypadku, kiedy fluoryzację poprzedzał skaling i piaskowanie, czyli czyszczenie zębów z kamienia, osadu i przebarwień, należy zachować białą dietę przez okres od 1 do 3 dni.
Fluoryzacja zębów w gabinecie stomatologicznym – cena
W zależności od wybranej metody i zastosowanego preparatu, średnia cena fluoryzacji zębów stałych waha się od 60 do 80 zł za 1 łuk zębowy. Możliwa jest też fluoryzacja pojedynczego zęba, która kosztuje ok. 10-20 zł. Fluoryzacja zębów mlecznych wiąże się zazwyczaj z wydatkiem rzędu 80-160 zł za oba łuki.
Profilaktyka fluorkowa u dzieci bywa refundowana przez NFZ – w takiej sytuacji możemy z niej skorzystać bezpłatnie w określonych odstępach czasu i w gabinetach, które podpisały stosowną umowę. Darmowa jest również fluoryzacja w szkole przeprowadzana pod okiem szkolnej pielęgniarki.
Fluoryzacja w szkole – dobry sposób na profilaktykę próchnicy?
Jeszcze jakiś czas temu fluoryzacja zębów była dość częsta w szkołach. Obecnie stosuje się ją wyłącznie w miejscach, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej jest niższy niż 1 mg/l i tylko u dzieci w klasach 1-4. Powinno się ją przeprowadzać 6 razy w roku, co 6 tygodni. Warto wiedzieć, że fluoryzacja w szkole nie jest obowiązkowa i wymaga pisemnej zgody rodziców. Jeżeli chcemy, żeby nasze dziecko miało fluoryzację w szkole, to będzie się ona odbywać na podobnych zasadach, co kiedyś. Innymi słowy, wszystkie dzieci kierują się do łazienki, gdzie szczotkują zęby specjalnym płynem z fluorem pod nadzorem szkolnej pielęgniarki lub higienistki.
Taka wspólna fluoryzacja ma swoje wady i zalety. Plusem jest to, że dzieciaki wspólnie uczą się dbania o higienę jamy ustnej i zdrowie zębów. To również możliwość przeprowadzenia serii fluoryzacji dla dzieci z mniej zamożnych rodzin. Jeżeli chodzi o minusy, to podczas takiej zbiorowej fluoryzacji może dojść do tego, że dziecko nieumyślnie połknie część płynu, a jest to bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Dlatego wielu rodziców decyduje się na fluoryzację w gabinecie dentystycznym. Zdarza się również tak, że po zbadaniu zębów u stomatologa okazuje się, że dziecko nie wymaga dodatkowego fluoryzowania. Dzieje się tak najczęściej, gdy maluch regularnie myje zęby, a szczególnie po każdym zjedzeniu słodyczy.
Kiedy wykonać dziecku pierwszą fluoryzację?
Nie ma jednego konkretnego wieku, w którym należy wykonać fluoryzację. Tak jak już wcześniej wspomniano, może się okazać, że dziecko wcale nie będzie potrzebować dodatkowego zabezpieczenia zębów, ponieważ jego uzębienie jest zadbane. Niestety zdarzają się też przypadki, że pierwsze zęby mleczne bardzo szybko zaczynają się psuć. Aby odpowiednio zadbać o zdrowie malucha, należy już od najmłodszych lat regularnie chodzić z nim do dentysty, który na bieżąco będzie oceniał stan uzębienia i doradzi, jak najlepiej o nie dbać. Z tego względu konieczność fluoryzacji, częstotliwość zabiegów oraz sposób ich przeprowadzenia należy zawsze skonsultować ze stomatologiem dziecięcym – lekarz dopasuje je do indywidualnych potrzeb malucha.
Pasta z fluorem – od kiedy używać jej do mycia zębów u dzieci?
Wielu rodziców zastanawia również, kiedy można zacząć stosować u dzieci pastę z fluorem? Według najnowszych rekomendacji szerokiego grona ekspertów, pastę z fluorem stosujemy już od pierwszego ząbka. W zależności od wieku dziecka, należy używać następującej ilości pasty:
- 6-36 miesięcy – pasta do zębów dla dzieci z fluorem 1000 ppm w śladowej ilości, np. ziarnka ryżu
- 3-6 lat – pasta do zębów dla dzieci 1000 ppm fluoru w ilości ziarnka grochu
- powyżej 6 lat – pasta dla dzieci z 1450 ppm fluoru w ilości 1-2 cm.
Pasta dla niemowlaka i starszaka, oprócz fluoru, może zawierać też inne związki o działaniu przeciwpróchniczym, np. ksylitol. Warto wybierać warianty bezsmakowe lub delikatnie miętowe, które nie będą zachęcały najmłodszych do połykania pasty i przyspieszą naukę jej wypluwania.
Wady i zalety fluoryzacji zębów u dzieci
Regularna fluoryzacja ma sporo zalet:
- nie jest zbyt kosztowna, a jeśli zostanie przeprowadzona w odpowiedni sposób, to wpłynie pozytywnie na stan zębów, wzmocni szkliwo oraz w dużej mierze zapobiegnie rozwojowi próchnicy
- pomaga w normalizacji pH w jamie ustnej neutralizując działanie szkodliwych kwasów dzięki czemu zmniejszy się ryzyko nawrotu ubytków w zębach
- przeprowadzenie fluoryzacji poleca się też osobom z przebarwieniami płytki nazębnej, nadwrażliwością szyjek zębowych i ogólną nadwrażliwością zębów oraz jako uzupełnienie wcześniejszego piaskowania i skalingu, dzięki czemu kamień nazębny będzie się wolniej gromadził.
Nie można jednak zapominać o możliwych skutkach ubocznych kontaktu z fluorem. Jeżeli będziemy stosować fluoryzację zbyt często albo przeprowadzać ją w nieodpowiedni sposób, możemy narazić się na przewlekłe zatrucie fluorem, czyli fluorozę. Ten pierwiastek w dużych dawkach jest silnie toksyczny i może zagrażać naszemu zdrowiu. Największym zagrożeniem jest przedostanie się nadmiaru fluoru do naszego organizmu drogą pokarmową. Nawet osoby dorosłe mogą być narażone na fluorozę, jeśli przez dłuższy czas niedokładnie płuczą jamę ustną po zastosowaniu pasty z fluorem. Zwracajmy na to szczególną uwagę!
Pierwszymi objawami fluorozy jest pojawienie się białych plamek na szkliwie, które po czasie zmieniają się na brązowe przebarwienia, których nie usunie nawet piaskowanie zębów.
Czytaj także: Białe plamy na zębach: co oznaczają, jak się ich pozbyć?
Inne objawy zatrucia fluorem to bóle brzucha, łzawienie oczu, wymioty, nudności, nadmierne ślinienie się, osłabienie organizmu, bóle głowy czy nadmierne pocenie się. W najgorszym przypadku może dojść do uszkodzenia nerek, wątroby, tarczycy czy układu nerwowego. Dlatego tak często podkreśla się, że fluoryzacja powinna zostać przeprowadzona w odpowiedni sposób, aby była bezpieczna dla naszego zdrowia. Z dużą rozwagą stosujmy również preparaty do higieny jamy ustnej zawierające fluor.
Zobacz też:
