Oczyszczacz powietrza: z nawilżaczem, z jonizatorem. Jaki wybrać?

Oczyszczacz powietrza na smog i nie tylko – do czego jeszcze go wykorzystać?

Wszyscy doskonale zdajemy sobie sprawę z negatywnego wpływu zanieczyszczeń i smogu oraz na nasze zdrowie. Niska jakość powietrza może zaowocować chorobami układów oddechowego, nerwowego i krążenia, zwiększa ryzyko astmy, alergii oraz nowotworów. Chcąc uchronić się przed smogiem, wiele osób decyduje się na zakup oczyszczacza powietrza, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.

Jednak dobry oczyszczacz posłuży nam nie tylko w sezonie grzewczym, ale przez cały rok. Systemy filtracji stosowane w najlepszych urządzeniach świetnie radzą sobie też z innymi rodzajami drobinek zawieszonych w powietrzu. Nowoczesne filtry HEPA, które są bardzo skuteczne w walce z pyłem zawieszonym PM2,5, zatrzymują również większość alergenów, np. roztocza, zarodniki pleśni oraz pyłki drzew i traw. Dzięki nim oczyszczacz powietrza staje się urządzeniem całorocznym, które może przynieść ulgę alergikom i znacznie poprawić ich samopoczucie.

Na uwagę zasługują też filtry węglowe. Zawarty w nich węgiel aktywny ma zdolność neutralizowania szkodliwych gazów. Myślisz, że w Twoim domu ich nie ma? To błąd! Lotne związki organiczne, do których zaliczamy m.in. formaldehyd, są wydzielane przez elementy wyposażenia wnętrz: meble, farby, kleje, a nawet odzież i chemię domową. Stosowanie oczyszczacza powietrza pomoże w ograniczeniu ich negatywnego wpływu na nasze zdrowie, a dodatkowo ułatwi pozbycie się brzydkich zapachów, np. po smażeniu lub grillowaniu.

Jak dopasować oczyszczacz do swoich potrzeb? Który z modeli najlepiej sprawdzi się w Twoim domu? Jaki oczyszczacz powietrza wybrać i na co zwrócić uwagę przy zakupie? Przekonajmy się.

Jaką wydajność powinien mieć dobry oczyszczacz powietrza?

Wydajność oczyszczacza informuje nas o tym, ile czystego powietrza w ciągu godziny wydmuchuje urządzenie. Określa się ją w m³, dlatego przed zakupem należy obliczyć kubaturę pomieszczenia, w którym stanie oczyszczacz i porównać ją z wydajnością deklarowaną przez producenta.

Wybierając najbardziej wydajny oczyszczacz, warto wziąć pod uwagę 2 parametry:

• maksymalną wielkość pomieszczenia [m²] – w opisie każdego urządzenia znajdziemy informację o powierzchni pokoju lub mieszkania, jakie dany oczyszczacz powinien utrzymać w czystości
• współczynnik CADR [m³/h] – określa on maksymalną ilość powietrza, którą w ciągu godziny może przefiltrować oczyszczacz. Eksperci zalecają, by wartość ta była minimum 3 razy większa od kubatury pomieszczenia.

Współczynnik CADR jest najważniejszym parametrem przy wyborze oczyszczacza do pomieszczenia o nietypowej wysokości, np. do salonu z antresolą, mieszkania w starej kamienicy lub pokoju ze skosami na niskim poddaszu. Pokoje o tej samej powierzchni, ale różnej wysokości mogą znacznie różnić się kubaturą, dlatego w takich przypadkach nie powinniśmy zwracać uwagi na wielkość pomieszczenia, do którego są przeznaczone, lecz na wydajność oznaczoną w m³/h.

W specyfikacji technicznej producenci podają zwykle wydajność urządzenia pracującego na najwyższym trybie. Kupując oczyszczacz warto sprawdzić CADR dla każdego z programów pracy. Może się okazać, że na najwolniejszych obrotach, np. w trybie nocnym, CADR drastycznie spada, a oczyszczacz nie będzie w stanie skutecznie pracować.

Filtr HEPA, węglowy czy antyalergiczny? Rodzaje filtrów w oczyszczaczach powietrza

System filtracji jest sercem każdego oczyszczacza powietrza – to on odpowiada za zatrzymywanie pyłów zawieszonych, alergenów, kurzu, pyłków roślin, bakterii, wirusów i innych zanieczyszczeń.

Podstawowy zestaw filtrów wykorzystywanych w większości dobrych oczyszczaczy powietrza składa się z:

• filtra wstępnego, który stanowi pierwszy etap filtracji. Zatrzymuje największe zanieczyszczenia, np.  kurz, włosy oraz sierść zwierząt
• filtra węglowego (dezodorującego), który zawiera granulki węgla aktywnego pochłaniające lotne związki organiczne i nieprzyjemne aromaty. Ilość węgla w filtrze podawana jest zazwyczaj w gramach. Im go więcej, tym większa będzie skuteczność oczyszczania
• filtra HEPA (High Efficiency Particulate Air), który usuwa z powietrza pyły zawieszone PM2,5 i PM10, a także pyłki roślin, zarodniki grzybów i pleśni, roztocza, wirusy oraz bakterie. To jeden z najczęściej stosowanych i najważniejszych filtrów w domowych oczyszczaczach powietrza. Ze względu na zdolność zatrzymywania wielu alergenów, nazywany jest też filtrem antyalergicznym.

Zwykle te 3 filtry występują w formie trójwarstwowego filtra zintegrowanego, który należy wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta lub wskazaniami czujników oczyszczacza.

Skuteczność filtrów HEPA zależy od ich klasy:

• EPA (Efficiency Particulate Air) E10 – zatrzymują minimum 85% zanieczyszczeń powietrza
• EPA E11 – zatrzymują minimum 95% zanieczyszczeń
• EPA E12 – zatrzymują minimum 99,5% zanieczyszczeń
• HEPA H13 – zatrzymują minimum 99,95% zanieczyszczeń
• HEPA H14 – zatrzymują minimum 99,995% zanieczyszczeń
• ULPA (Ultra Low Penetration Air), tzw. filtry absolutne, rzadko stosowane w zwykłych oczyszczaczach. Wykorzystuje się je głównie w miejscach wymagających sterylnego powietrza, np. w laboratoriach biologicznych.

Najpopularniejsze filtry HEPA montowane w oczyszczaczach to E12 i H13. Eksperci z branżowych portali przekonują, że pomiędzy tymi dwiema klasami nie ma znaczących różnic w efektywności, dlatego obie będą w zupełności wystarczające w domowych warunkach.

Niektóre urządzenia wyposażone są też w inne filtry, które zwiększają skuteczność oczyszczania powietrza, np.:

• filtr zimnokatalityczny – pochłania lotne związki organiczne, w tym benzen i formaldehyd oraz rozkłada je na wodę i dwutlenek węgla. Ma też działanie przeciwpleśniowe i antybakteryjne
• filtr fotokatalityczny – niezbyt popularny rodzaj filtra, który neutralizuje nieprzyjemne zapachy, zatrzymuje alergeny, wirusy i bakterie. Zawiera węgiel aktywny i dwutlenek tytanu. Do jego prawidłowego działania konieczne jest zamontowanie w oczyszczaczu lampy UV
• filtr nawilżający, zwany też wodnym – odpowiada za ewaporacyjne nawilżanie powietrza w danym pomieszczeniu, a dodatkowo zatrzymuje kurz, alergeny i nieprzyjemne zapachy. Wymaga jednak częstego czyszczenia i sumiennej konserwacji
• filtr elektrostatyczny – wytwarza silne pole elektryczne, które przyciąga drobinki zanieczyszczeń zawieszonych w powietrzu, np. PM2,5 i innych składników smogu. Taki filtr nie wymaga wymiany. Generuje on jednak gazy cieplarniane – ozon i tlenek azotu, dlatego rzadko montuje się go w domowych oczyszczaczach powietrza.

Generator jonów – czy warto kupić urządzenie z jonizacją?

Niektóre oczyszczacze powietrza wyposażone są w funkcję jonizacji, która podnosi skuteczność oczyszczania. Odpowiada za nią specjalny generator jonów, który wypuszcza jony i rozprowadza je po pomieszczeniu wraz z oczyszczonym powietrzem. Jony te mają zdolność łączenia się z zanieczyszczeniami zawieszonymi w powietrzu – mogą np. dołączyć się do drobinki pyłu sprawiając, że stanie się ona zbyt ciężka i opadnie na podłogę lub przylgnąć do wirusa i zneutralizować go, odbierając mu atomy wodoru.

Dodatkowo, jony zmniejszają też elektryczność statyczną, zapobiegając osadzaniu się kurzu na powierzchni mebli i innych elementach wyposażenia. Jonizatory plazmowe wspomagają też usuwanie nieprzyjemnych zapachów oraz lotnych związków organicznych. Warto jednak pamiętać, że ogromną większość pracy i tak wykonują filtry, a jonizator jest jedynie dodatkiem. Jeśli urządzenie z jonizacją mieści się w Twoim budżecie, to warto je kupić. Jeśli nie – bez żalu wybierz inny model.

Czujniki i tryb auto – wybierz oczyszczacz z automatyczną filtracją

Wszystkie opisane systemy i funkcje oczyszczające powietrze będą w pełni skuteczne tylko wtedy, kiedy oczyszczacz będzie pracował z odpowiednią mocą i wydajnością. By wybrać optymalny tryb pracy, musimy znać aktualną jakość powietrza w pomieszczeniu. Jej stałe monitorowanie umożliwia wbudowany wskaźnik jakości powietrza. Naszym zdaniem jest to niezbędna funkcja, którą powinien mieć każdy dobry oczyszczacz.

Do określania stanu powietrza służą zamontowane w urządzeniu czujniki, np.:

• pyłów PM2,5, PM10 lub PM1,0 (najlepiej laserowy, ewentualnie na podczerwień)
• jakości powietrza
• gazu
• alergenów
• lotnych związków organicznych
• kurzu.

W domowych oczyszczaczach powietrza na smog najważniejszy jest czujnik pyłów PM2,5, zwany przez niektórych producentów czujnikiem jakości powietrza. Pył zawieszony PM2,5 jest głównym składnikiem smogu i najbardziej szkodliwym dla zdrowia rodzajem zanieczyszczeń atmosferycznych, dlatego warto monitorować jego poziom w pomieszczeniach. Oczyszczacz powietrza dla alergika powinien mieć też czujnik alergenów, który pozwoli szybko reagować na rosnące stężenie pyłków roślin, zarodników pleśni lub roztoczy.

Czujniki nie tylko umożliwiają kontrolę jakości powietrza, ale też pozwalają na sprawne i skuteczne działanie programu automatycznego. W tym trybie oczyszczacz samodzielnie dobiera parametry pracy do warunków panujących w pomieszczeniu w taki sposób, by jak najszybciej uzyskać poprawę jakości powietrza. W przypadku wzrostu poziomu zanieczyszczenia, urządzenie zwiększa obroty, a po unormowaniu sytuacji zmniejsza je, by zredukować hałas i pobór energii.

Wybierając oczyszczacz z trybem automatycznym, zwróć uwagę na algorytm uruchamiania tego trybu. Powinien on bazować na europejskich normach jakości powietrza, zgodnie z którymi poziom pyłu PM nie może przekraczać 25 µg/m³. W przypadku osiągnięcia takiej wartości, oczyszczacz musi pracować już na najwyższych obrotach. Niektóre sprzęty mają też możliwość ustawienia własnych wartości, a więc też zmiany standardowych ustawień bazujących na innych normach niż europejskie (np. chińskich).

Jakie funkcje mają najlepsze oczyszczacze powietrza?

Poza trybem auto, nowoczesne oczyszczacze powietrza posiadają wiele innych przydatnych funkcji, które ułatwią i automatyzują ich obsługę. Do najciekawszych udogodnień należą:

• wskaźnik zużycia filtrów – powiadamia o konieczności wymiany filtrów na nowe
• tryb nocny – specjalny tryb pracy, podczas którego oczyszczacz zwalnia obroty, by maksymalnie wyciszyć pracę, a jego ekran i diody się wygaszają

• czujnik światła – umożliwia dostosowanie jasności podświetlenia do ilości światła w pomieszczeniu. Kiedy zapadnie zmrok, automatycznie uruchamia tryb nocny
• możliwość obsługi zdalnej – odpowiada za nią moduł Wi-Fi umożliwiający łączenie się z aplikacją na smartfona oraz monitorowanie stanu powietrza i sterowanie urządzeniem z dowolnego miejsca
• funkcja harmonogramu – zwykle dostępna w aplikacji mobilnej. Pozwala ustalić plan pracy oczyszczacza na konkretnych ustawieniach, by np. uruchamiać maksymalne obroty na godzinę przed powrotem z pracy
• czujnik temperatury i wilgotności, które pozwalają na kompleksową kontrolę warunków panujących w pomieszczeniu.

Oczyszczacz powietrza z nawilżaczem – czy warto?

Często stosowanym rozwiązaniem jest połączenie oczyszczacza i nawilżacza powietrza w jednym urządzeniu. Pozwala to kompleksowo zadbać o stan powietrza, a także zaoszczędzić miejsce w pomieszczeniu – zamiast 2 oddzielnych sprzętów wystarczy nam jeden wielofunkcyjny.

Zanim jednak wybierzesz oczyszczacz z nawilżaczem powietrza, sprawdź kilka jego parametrów:

• wydajność nawilżania – upewnij się, że jest wystarczająca do powierzchni pomieszczenia, w którym ustawisz urządzenie. Zaleca się, by wynosiła ona minimum 7 ml/h na każdy m² pokoju
• wydajność oczyszczania – również powinna być dopasowana do powierzchni i kubatury pomieszczenia
• możliwość wyłączenia nawilżania powietrza i pozostawiania jedynie funkcji oczyszczania
• dostęp do zbiornika na wodę – przy codziennym użytkowaniu wodę należy wymieniać raz na dobę, dlatego zbiornik powinien być łatwy w wyjmowaniu, przenoszeniu i montażu
• czujnik pyłu zawieszonego PM2,5 – w oczyszczaczach powietrza z funkcją nawilżania niekiedy bywa zastępowany czujnikiem kurzu, który może wpływać na wolniejsze i mniej skuteczne oczyszczanie.

Na co zwrócić uwagę wybierając oczyszczacz powietrza do domu?

Do tej pory omówiliśmy większość kluczowych kwestii, które warto wziąć pod uwagę, jeśli zamierzamy kupić dobrej jakości oczyszczacz powietrza. To jednak nie koniec – poniżej znajdziesz listę informacji, które zawsze należy zweryfikować przed zakupem sprzętu:

• głośność pracy – im cichsze urządzenie tym lepiej. Optymalna głośność to ok. 30 dB na średnim trybie pracy, gwarantującym jednocześnie przyzwoity współczynnik CADR. Oczyszczacz powinien mieć też tryb nocny, w którym będzie pracował tak cicho, że nie zakłóci snu domowników. Będzie to istotne zwłaszcza wtedy, kiedy chcesz kupić oczyszczacz powietrza do sypialni
• koszty wymiany elementów eksploatacyjnych – częstotliwość wymiany filtrów i koszt zakupu nowych wkładów to bardzo ważne informacje, które musisz sprawdzić przed zakupem. Może okazać się, że bardziej ekonomiczną opcją jest wybór droższego urządzenia, które będzie wymagało wymiany filtra raz na kilka lat zamiast taniego oczyszczacza, w którym wkłady wymienia się co kilka miesięcy
• blokada rodzicielska – funkcja niezbędna w domach, w których jest małe dziecko. Blokada zabezpiecza przed niepożądaną zmianą ustawień przez ciekawskie, małe rączki
• różne sposoby sterowania – niektóre oczyszczacze oferują aż 3 sposoby sterowania: przyciski na panelu, pilot i aplikację mobilną. Im więcej opcji dostępnych będzie w urządzeniu, tym wygodniejsze stanie się korzystanie z niego.

Szukasz sprawdzonego oczyszczacza do domu? Poznaj nasz ranking najlepszych domowych oczyszczaczy powietrza 2022.

Zobacz też:

• Oczyszczacz powietrza Prime3 SAP41 – test i recenzja
• Oczyszczacz powietrza Hama Smart – test, recenzja i nasza opinia